Już chyba nikogo nie trzeba przekonywać o tym jak ważne jest jedzenie owoców i warzyw codziennie. Wiele kampanii przeprowadzonych w tym celu także w Polsce przyniosło wymierne rezultaty. Wśród wyjątkowo zdrowych owoców od wielu lat podkreśla się działanie jagód. 1. Wpływ jagód na zdrowie – cenne polifenole
Spis treści 1. Wpływ jagód na zdrowie – cenne polifenole
2. Jagody mogą zmniejszać ryzyko chorób serca nawet o 15% – najnowsze badania
3. Suplementy w liczbach
4. Jagody codziennie? – to nie problem
Jagody charakteryzują się wysoką zawartością pofifenoli – związków organicznych należących do grupy fenoli, występujących w owocach i innych roślinach, odpowiedzialnych głównie za fioletową barwę. Związki te mają silne działanie antyoksydacyjne, zapobiegają schorzeniom serca, nowotworom i wielu tzw. chorobom cywilizacyjnym. Czarne jagody rosnące dziko w lasach, także w Polsce, mają zdecydowanie więcej cennych składników, niż hodowlane owoce. Dostępność tego typu jagód jest jednak ograniczona. Na szczęście potwierdzono zdrowotne właściwości u specyficznych odmian hodowlanej borówki amerykańskiej, dostępnej właściwie bez ograniczeń także w Polsce. Badania na temat polifenoli przeprowadzili m.in. naukowcy z University of Maine. Potwierdzono, że jagody są najbogatszym źródłem tych związków. Wnioskiem sformułowanym po zakończonych badaniach było stwierdzenie, że dieta z zastosowaniem jagód zapobiega zaburzeniom przemiany materii. Eksperyment dowiódł, że polifenole, dostarczane organizmowi w codziennej diecie pod postacią jagód, powodują uelastycznienie naczyń krwionośnych i regulacje ciśnienia krwi. Kolejnym pozytywnym skutkiem jest złagodzenie stanów zapalnych, zmniejszenie złego i zwiększenie poziomu dobrego cholesterolu i poprawa ciśnienia krwi. Do innych wniosków o wpływie jagód na zdrowie człowieka doszli naukowcy z Denton w Teksasie. Głównym tematem zainteresowań była otyłość. Dowiedziono, że polifenole w jagodach wpływają na zróżnicowanie adipocytów. Są to specyficzne komórki tłuszczowe odpowiedzialne za syntezę i magazynowanie tłuszczów prostych. Polifenole wyhamowują proces odkładania się zapasów tłuszczu. Właśnie biało-żółta tkanka tłuszczowa jest odpowiedzialna za otyłość. Dodatkowo polifenole wzmagają lipolizę – proces powstawania energii ze spalania zapasów tłuszczu. Istnieją jednak badania, których wnioski są wręcz sensacją.
2. Jagody mogą zmniejszać ryzyko chorób serca nawet o 15% – najnowsze badania
Naukowcy z University of East Anglia i Harvard University w Camridge w Wielkiej Brytanii, we współpracy z radą Highbush Blueberry Council, przeprowadzili ostatnio badania dotyczące wpływu jagód na zdrowie i ogólny dobrostan człowieka. Skupiono się przede wszystkim na tym, czy jagody jedzone regularnie mogą zmienić stan zdrowia osób z tzw. zespołem metabolicznym (zespół metaboliczny ogólnie stanowi zbiór czynników zwiększających ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2; należą do nich: wysokie ciśnienie krwi, otyłość brzuszna, podwyższony poziom cukru we krwi oraz podwyższony cholesterol; te problemy dotykają jedną trzecią osób dorosłych w USA, podobnie w Europie). Wyniki tych badań zostały opublikowane w American Journal of Clinical Nutrition. Wnioski zawarte w tej publikacji mogą mieć długofalowe skutki dla zdrowia pacjentów na całym świecie. Na podstawie przeprowadzonych badań Brytyjczycy sformułowali wniosek, że spożywanie filiżanki jagód dziennie przez osoby w wieku między 50 a 75 lat, może znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe. W niektórych przypadkach nawet o 15%! Eksperyment przeprowadzono na 138 osobach o zbliżonym stanie zdrowia. Większość z nich miało stwierdzoną nadwagę lub otyłość. 30 % badanych cierpiało na tzw. zespół metaboliczny, przejawiający się m.in. insulino opornością. Wielu ochotników wykazywało także podwyższony poziom złego cholesterolu oraz wiele różnych dolegliwości związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu krążenia. Przed podejściem do eksperymentu i po jego zakończeniu sprawdzono biomarkery insulino oporności, poziomu cholesterolu i funkcji naczyń krwionośnych. Doświadczenie polegało na tym, żeby dokładnie sprawdzić jaki efekt przyniesie jedzenie jagód codziennie przez pół roku. Jak do tej pory to najdłużej trwające badania nad podobnym zagadnieniem. Uczestników podzielono na trzy grupy. Pierwsza z nich otrzymała 75 g liofilizowanych jagód w formie proszku, druga – podwójną porcję. Trzeciej, kontrolnej grupie podano placebo – fioletową substancję składającą się głównie z dekstrozy, maltodekstryny i fruktozy. Zadaniem wszystkich grup było włączenie otrzymanych produktów do swojej codziennej diety i spożywanie konkretnych porcji przez sześć miesięcy. Wykorzystanie konkretnych ilości owoców, miało dać obserwacje dużo dokładniejsze i bardziej wiarygodne, niż w przypadku ogólnego zalecenia jedzenia jagód codziennie. Już pierwsze obserwacje były optymistyczne. Wszystkie osoby, które codziennie zjadały suszone jagody, zauważyły znaczącą poprawę swojego stanu zdrowia i samopoczucia. Natomiast grupa, która spożywała 150 g jagód każdego dnia, odnotowała znaczną poprawę funkcjonowania serca i całego układu krążenia! W zaledwie sześć miesięcy, u osób które włączyły filiżankę jagód do swojego codziennego jadłospisu, poprawiła się elastyczność naczyń krwionośnych. Mało tego. Wykazano spadek wewnątrzkomórkowego stężenia CMGP oraz wyraźny wzrost poziomu dobrego cholesterolu! Podsumowując: zjadanie jednej filiżanki jagód dziennie trwale poprawia funkcjonowanie naczyń krwionośnych. To wystarczy, aby ryzyko zachorowania na schorzenia układu krążenia spadło o 12-15%. Nie odnotowano natomiast poprawy wrażliwości na insulinę, poziomu cukru we krwi, ani ciśnienia krwi. Co ciekawe, naukowcy zakładali, że prawdopodobnie najlepsze wyniki zaobserwują u grupy, która otrzymała 75 g jagód. Wydawało im się, że podwójna porcja to o wiele za dużo. To zaskoczenie wynika prawdopodobnie z faktu, że badaniu poddano osoby o wysokim BMI. Oznacza to, że efekty spożywania owoców są zależne także od masy ciała. Im wyższe BMI tym więcej jagód potrzeba, aby zauważyć poprawę stanu zdrowia. Jedzenie jagód codziennie wydaje się nie być trudne. Mimo to eksperymentu nie ukończyło ponad 20 osób, a w grupie z większą dawką jagód wytrwało zaledwie 37 uczestników. Tymczasem brytyjscy naukowcy są pewni: osoby z zespołem metabolicznym, a także narażone na wszelkie problemy sercowo-naczyniowe, zawały serca czy udary, powinny zrobić wszystko, aby mieć dostęp do jagód i zjadać przynajmniej 150 g tych owoców każdego dnia. Oczywiście nikt nie stawia tezy, że jedzenie borówek jest uniwersalną receptą na wszystkie choroby układu krążenia. Ale z pewnością są wspaniałym, całkowicie naturalnym sposobem na poprawę stanu zdrowia i samopoczucia. Dzięki temu można ograniczyć ilość przyjmowanych leków, a tym bardziej suplementów diety dostępnych bez recepty, mających pomagać na serce i naczynia krwionośne.
3. Suplementy w liczbach
Spożycie suplementów diety w Polsce stale wzrasta. Wynika to z profilaktyki prozdrowotnej i coraz bardziej popularnego zdrowego stylu życia. Obecnie jesteśmy w czołówce krajów Europy pod względem dochodów płynących ze sprzedaży suplementów diety. Ten rynek jest w Polsce wart 4 miliardy złotych. Nic dziwnego, skoro zdecydowana większość Polaków jest przekonana, że suplementy są korzystne dla zdrowia. Przeprowadzono badania na temat stosowania suplementów diety. Korzystanie z nich zadeklarowało 72%, a ponad połowa badanych bierze suplementy codziennie. 86 % osób zażywających różne „leki bez recepty” uważa, że mają one dobry wpływ na ich zdrowie i samopoczucie. Co ciekawe, takie przekonanie mają najczęściej osoby poniżej 25 roku życia. Jedna czwarta badanych wydaje miesięcznie na suplementy diety od 50 do 99 zł, około 20% inwestuje w nie od 100 do 199 złotych. Coraz częstsze sięganie przez Polaków po różnego rodzaju wyroby medyczne ma swoje uzasadnienie. Wydatki na reklamę leków bez recepty i suplementów diety w tradycyjnych mediach, w latach 2017-2018 wzrosły o 16 %. Trudno tego nie zauważyć oglądając telewizję. Dbanie o zdrowie przez łykanie tabletek dostępnych bez recepty do droga na skróty. Kosztowna, nie zawsze przynosząca efekty, w dodatku ryzykowna. Warto zapamiętać, że suplementy diety nie są lekami. To tylko środki spożywcze. Oznacza to, że nie muszą być poddawane żadnym szczegółowym badaniom. Wymagana jest tylko notyfikacja w Głównym Inspektoracie Sanitarnym. Na polskim rynku jest wiele popularnych produktów, które wcale nie wpływają na stan zdrowia. Warto czytać etykiety, nie tylko sugerować się co powiedział aktor przebrany za lekarza w reklamie telewizyjnej. Po co faszerować się tabletkami, pełnymi substancji chemicznych, jeżeli natura oferuje nam tak prostą alternatywę dostępną w zasadzie o każdej porze? Nie ważne czy świeże czy mrożone, czarne jagody czy borówki amerykańskie – te owoce jedzone codziennie poprawiają stan zdrowia szybciej niż suplementy diety.
4. Jagody codziennie? – to nie problem
Zaleceń dotyczących tego co, kiedy i jak jeść jest wiele. Osoby z problemami zdrowotnymi dostają tak wiele informacji, często sprzecznych ze sobą, że trudno jest im zaplanować swoją codzienną dietę. Jak dowodzą wszystkie wspomniane badania ludzie z problemami z otyłością, z zespołem metabolicznym, problemami z układem krążenia, czy zagrożeni chorobami serca powinni bezwzględnie włączyć jagody do swojego jadłospisu. Wiele osób powie, że to nie realne biorąc pod uwagę, że czarne jagody w Polsce zbiera się zaledwie przez kilka tygodni w roku, a ich cena jest wysoka. Trzeba jednak pamiętać o tym, że rekomendowana ilość spożycia tych owoców dziennie naprawdę nie jest wysoka, w najnowszym badaniu ochotnicy zjadali zaledwie 150 g suszonych jagód.Z drugiej strony nie trzeba ograniczać się tylko do czarnych jagód. Doskonałym źródłem dobroczynnych polifenoli są także borówki amerykańskie dostępne w każdym większym supermarkecie przez cały rok. Po za tym nie chodzi o to by za wszelką cenę mieć dostęp do świeżych owoców. Proces mrożenia w żaden sposób nie zaburza wpływu jagód na zdrowie. Oddzielnie prowadzone badania potwierdziły, że obróbka cieplna nie niszczy polifenoli (wyjątkiem jest pasteryzacja). W związku z tym, aby zadbać o codzienną dawkę jagód, można jeść owocowe jogurty, drożdżówki a nawet ciasta. Smacznego i na zdrowie!